Tham dự Lễ ký kết có đại diện lãnh đạo Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ, Văn phòng UNESCO tại Hà Nội, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam và các đơn vị có liên quan.

Việc ký kết thỏa thuận không những giúp Việt Nam tăng cường hợp tác với các nước trong khu vực ASEAN và châu Á mà còn với các nước phát triển, đang phát triển khác thông qua mạng lưới của UNESCO, nâng cao vị thế của khoa học Việt Nam đối với khu vực và quốc tế, góp phần đóng góp cho sự phát triển khoa học cơ bản của khu vực và trên thế giới. Đặc biệt, việc thành lập hai Trung tâm dạng 2 này cũng phù hợp với Chiến lược phát triển KH&CN giai đoạn 2011-2020 của Chính phủ về mục tiêu hình thành các tổ chức nghiên cứu cơ bản và ứng dụng đạt trình độ khu vực và thế giới.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh thay mặt Chính phủ Việt Nam và Bà Irina Bokova, Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc (UNESCO) ký thỏa thuận thành lập 02 Trung tâm khoa học dạng 2 về Toán học và Vật lý tại Việt Nam được UNESCO công nhận và bảo trợ

Các Trung tâm với mục tiêu phát triển, hỗ trợ khoa học cơ bản cho các nước trong khu vực, hướng tới các nước châu Á/ Thái Bình Dương/ Châu Phi; đóng góp vào các chương trình của UNESCO thông qua các hoạt động: nghiên cứu khoa học, giáo dục và đào tạo, và hoạt động khác ở cấp quốc gia cũng như khu vực. 

Trung tâm sẽ tham gia vào các dự án nghiên cứu quốc tế; với sự hợp tác của IBSP (Chương trình khoa học cơ bản quốc tế), ICTP (Trung tâm vật lý lý thuyết quốc tế) thuộc UNESCO và các tổ chức khoa học khác; tổ chức các sự kiện khoa học và chuyển giao tri thức thông qua các hoạt động  ngắn hạn, bao gồm các lớp học, hội thảo, hội nghị, seminar phù hợp với các chương trình của UNESCO.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh phát biểu tại Lễ ký kết

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, đây là lần đầu tiên, Việt Nam có Trung tâm Khoa học dạng 2 được UNESCO công nhận và bảo trợ, và trở thành  một trong 04 quốc gia ASEAN có Trung tâm Khoa học dạng 2 trong lĩnh vực khoa học tự nhiên được UNESCO công nhận và bảo trợ.

Từ những năm 70 - 80 của thế kỷ trước, các nhà Toán học và Vật lý Việt Nam đã được tham gia vào các chương trình đào tạo và nghiên cứu ở Trung tâm vật lý lý thuyết quốc tế (ICTP) của UNESCO như: GS. Nguyễn Văn Hiệu, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, GS. Hoàng Tụy,… Điều đó minh chứng rằng, đội ngũ cán bộ Toán học và Vật lý Việt Nam đã và đang ngày một lớn mạnh và trưởng thành, vị thế của Toán học và Vật lý Việt Nam được khu vực và thế giới ghi nhận.

“Với việc thành lập hai Trung tâm quốc tế về Toán học và Vật lý, Việt Nam mong muốn thể hiện trách nhiệm của mình đối với việc phát triển khoa học cơ bản theo những mục tiêu mà UNESCO đề ra, hỗ trợ các quốc gia trong khu vực và các quốc gia đang phát triển khác trong hai lĩnh vực này. Các nhà khoa học Việt Nam sẽ hợp tác chặt chẽ với các nhà khoa học trên thế giới để cống hiến cho khoa học cơ bản” – Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Bà Irina Bokova phát biểu tại Lễ ký kết

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cũng đặc biệt nhấn mạnh việc ủng hộ, tạo mọi điều kiện cần thiết về thể chế, tài chính, nhân lực,… đối với hoạt động của hai Trung tâm, nhằm phát triển hiệu quả, thực chất; tham gia vào Chương trình khoa học cơ bản quốc tế của UNESCO và đạt được các mục tiêu chung của UNESCO đề ra. Bộ trưởng bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được hợp tác chặt chẽ từ phía UNESCO và các cơ quan liên quan, đặc biệt là sự hợp tác, hỗ trợ để 02 Trung tâm khoa học dạng 2 về Toán học và Vật lý tại Việt Nam đi vào hoạt động, thông qua đó, mở rộng hợp tác với mạng lưới các trung tâm dạng 2 khác của UNESCO và khai thác có hiệu quả mạng lưới này.

Phát biểu tại Lễ ký kết, Bà Irina Bokova cho biết, việc thành lập 02 Trung tâm khoa học dạng 2 về Toán học và Vật lý tại Việt Nam không chỉ quan trọng đối với bản thân Việt Nam mà còn cả với UNESCO. Trung tâm này là Trung tâm đào tạo sau đại học về Vật lý và Toán học. Với UNESCO thì nó có ý nghĩa là sẽ tham gia góp phần vào việc thực hiện chương trình đào tạo về khoa học cơ bản cũng như đào tạo về Vật lý lý thuyết.

“Chúng tôi đánh giá việc Việt Nam đầu tư vào giáo dục, đổi mới sáng tạo. Chúng tôi coi đây là động lực rất quan trọng trong việc phát triển bền vững mang tính chất bao trùm góp phần giải quyết những vấn đề thách thức của thế giới như biến đổi khí hậu...Đây chính là những nỗ lực mà Chính phủ Việt Nam quan tâm phát triển trong thời gian qua”, Bà Irina Bokova chia sẻ.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, việc Việt Nam tham gia mạng lưới Trung tâm khoa học dạng 2 được UNESCO công nhận và bảo trợ là sự công nhận của quốc tế đối với trí tuệ của Việt Nam bên cạnh những công nhận về di sản thiên nhiên và văn hóa của Việt Nam. Đồng thời khẳng định và nâng cao vị thế khoa học của Việt Nam; giúp khoa học Việt Nam hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới.

Về phía Việt Nam, Chính phủ cam kết ủng hộ cao nhất đối với hoạt động của hai Trung tâm này, tạo mọi điều kiện cần thiết về thể chế, tài chính, nhân lực, … để hai Trung tâm hoạt động hiệu quả, tích cực tham gia và Chương trình khoa học cơ bản quốc tế của UNESCO và đạt được các mục tiêu chung của UNESCO đề ra.

Toàn cảnh Lễ ký kết

Với việc thành lập hai Trung tâm quốc tế về Toán học và Vật lý, Việt Nam mong muốn thể hiện trách nhiệm của mình đối với việc phát triển khoa học cơ bản theo những mục tiêu mà UNESCO đề ra, hỗ trợ các quốc gia trong khu vực và các quốc gia đang phát triển khác trong hai lĩnh vực này. 

Nhóm phóng viên